Xuất khẩu container xây dựng của Trung Quốc tiếp tục tăng mạnh: Giải pháp mô-đun trở thành sản phẩm được ưa chuộng trên thị trường toàn cầu

Tại bến container cảng Thanh Đảo, tỉnh Sơn Đông, hàng loạt container xây dựng sơn màu xám nhạt và trắng ngà đang được nâng lên các tàu chở hàng viễn dương, hướng đến Đông Nam Á, Châu Phi và các khu vực khác. Theo số liệu mới nhất từ Tổng cục Hải quan, từ tháng 1 đến tháng 4 năm 2024, khối lượng xuất khẩu container xây dựng của Trung Quốc đạt 382.000 TEU, tăng 22,7% so với cùng kỳ năm trước, với giá trị xuất khẩu vượt 9,6 tỷ nhân dân tệ, đạt mức cao kỷ lục trong cùng kỳ. Dòng sản phẩm "Made in China" này, tận dụng lợi thế "tính mô-đun, chi phí thấp và triển khai nhanh chóng", đã trở thành giải pháp cốt lõi để giải quyết tình trạng thiếu nhà ở, thiếu hụt cơ sở hạ tầng và nhu cầu tái thiết sau thiên tai trên toàn cầu.

I. Quy mô xuất khẩu: "Tăng cả về lượng và giá" - Sự phân hóa rõ rệt về nhu cầu theo vùng

Xét về điểm đến xuất khẩu, cơ cấu thị trường container xây dựng toàn cầu của Trung Quốc cho thấy mô hình "các thị trường mới nổi là trụ cột, các thị trường phát triển là thị trường bổ sung". Từ tháng 1 đến tháng 4 năm 2024, Đông Nam Á đứng đầu với 143.000 TEU nhập khẩu, chiếm 37,4%. Indonesia, Việt Nam và Malaysia chứng kiến nhu cầu mạnh mẽ về ký túc xá cho công nhân và không gian văn phòng tạm thời do tốc độ đô thị hóa nhanh chóng. Châu Phi theo sát với 98.000 TEU nhập khẩu, tăng trưởng 31,2% so với cùng kỳ năm trước, nhờ các dự án cơ sở hạ tầng (như đường cao tốc và nhà máy thủy điện) ở Ethiopia và Nigeria. Mặc dù châu Âu chỉ chiếm 12,1% lượng nhập khẩu, nhưng tốc độ tăng trưởng của châu lục này rất đáng kể, tăng 28,5% so với cùng kỳ năm trước. Các container này chủ yếu được sử dụng cho các cơ sở hỗ trợ khu cắm trại, nhà kho tạm thời trong các khu công nghiệp và nhà ở tạm thời tại một số khu vực hậu chiến của Ukraine.

"Trước đây, container xây dựng chủ yếu chỉ có 'chức năng lưu trú đơn lẻ', nhưng giờ đây khách hàng yêu cầu lắp đặt thêm các thiết bị như tấm pin mặt trời, lớp cách nhiệt tiết kiệm năng lượng, phòng tắm riêng, và thậm chí cả hệ thống khử trùng tùy chỉnh cho phòng khám", ông Vương Lôi, giám đốc một doanh nghiệp sản xuất container tại Thanh Đảo, chia sẻ với các phóng viên. Tỷ lệ đơn hàng tùy chỉnh đã tăng từ 15% năm 2020 lên 40% năm 2024, với đơn giá tăng từ khoảng 20.000 nhân dân tệ/TEU lên 25.000 nhân dân tệ. "Khách hàng sẵn sàng chi trả cho các giải pháp 'sẵn sàng sử dụng'. Ví dụ, container y tế được vận chuyển đến Tanzania có thể được bật nguồn trong vòng 24 giờ sau khi đến, tiết kiệm 60% thời gian so với việc xây dựng một phòng khám địa phương từ đầu."

II. Nâng cấp sản phẩm: Từ "Nhà ở tạm thời" lên "Không gian chất lượng cao"

Khả năng cạnh tranh của các container xây dựng của Trung Quốc từ lâu đã vượt ra khỏi nhãn hiệu truyền thống là "chi phí thấp" và chuyển sang con đường nâng cấp là "xanh hóa, thông minh và đa chức năng".

Về mặt vật liệu, tỷ lệ ứng dụng vật liệu xây dựng thân thiện với môi trường tiếp tục tăng. Trong chuyến thăm một xưởng sản xuất ở Nam Thông, tỉnh Giang Tô, phóng viên đã chứng kiến công nhân lắp đặt các lớp cách nhiệt composite "len đá + tấm polystyrene đùn" vào thành container và lắp đặt các tấm pin năng lượng mặt trời linh hoạt trên mái. "Loại 'container xây dựng chạy bằng năng lượng mặt trời' này có thể tạo ra đủ điện để đáp ứng nhu cầu chiếu sáng nội thất, điều hòa không khí và tủ lạnh hàng ngày, với lượng khí thải carbon thấp hơn 50% so với các công trình xây dựng bằng gạch bê tông truyền thống", Li Min, giám đốc kỹ thuật của xưởng, giới thiệu. Kể từ đầu năm 2024, đơn đặt hàng container xây dựng được trang bị hệ thống năng lượng mặt trời đã chiếm 18%, chủ yếu được xuất khẩu sang các khu vực có nhiều nắng ở Trung Đông và Châu Phi.

Về mặt chức năng, phạm vi ứng dụng của container xây dựng đang không ngừng mở rộng. Bên cạnh các khu ký túc xá và văn phòng thông thường, các sản phẩm tùy chỉnh cho giáo dục, chăm sóc y tế và thương mại cũng ngày càng phổ biến: "container trường học di động" xuất khẩu sang Kenya được chia thành 2 phòng học và 1 phòng chứa đồ bên trong, được trang bị bàn, ghế và bảng đen có thể gập lại; "nhà container cắm trại" được vận chuyển đến châu Âu có cửa sổ toàn cảnh từ sàn đến trần và sân hiên ngoài trời, cân bằng giữa tính thực dụng và tính thẩm mỹ.

III. Hiệu ứng cộng hưởng chuỗi công nghiệp: Trao quyền hai chiều bởi chính sách và doanh nghiệp

Thành tích xuất khẩu container xây dựng vượt trội được hỗ trợ bởi "liên kết thượng nguồn-hạ nguồn" trong chuỗi công nghiệp và chính sách hỗ trợ. Về mặt sản xuất, chuỗi công nghiệp hỗ trợ phát triển mạnh mẽ tại Trung Quốc (bao gồm thép, sơn phủ và phụ kiện kim khí) đã rút ngắn chu kỳ sản xuất từ 15 ngày xuống còn 7-10 ngày. Về mặt hậu cần, các kênh như Đường sắt Tốc hành Trung Quốc-Châu Âu và Đường sắt Trung Quốc-Lào đã giúp giảm chi phí vận chuyển. Ví dụ, việc vận chuyển container xây dựng đến Ba Lan bằng Đường sắt Tốc hành Trung Quốc-Châu Âu tiết kiệm 20 ngày so với vận tải đường biển, phù hợp với các dự án yêu cầu cao về tiến độ.

Ở cấp độ chính sách, hợp tác dự án trong khuôn khổ Sáng kiến Vành đai và Con đường đã trở thành động lực chính. Trong quý I năm 2024, giá trị xuất khẩu container xây dựng theo các dự án hợp đồng nước ngoài của Trung Quốc đạt 2,3 tỷ nhân dân tệ, chiếm 23,9% tổng giá trị xuất khẩu. Ví dụ, các dự án cảng biển của doanh nghiệp Trung Quốc tại Pakistan và các dự án khai thác mỏ đồng tại Serbia đều mua container xây dựng trong nước làm vật liệu hỗ trợ. Ngoài ra, một số chính quyền địa phương đã đưa container xây dựng vào danh sách "các ngành hàng trọng điểm phát triển thương mại nước ngoài", cung cấp các hỗ trợ như hoàn thuế xuất khẩu và trợ cấp triển lãm để giúp doanh nghiệp khám phá các thị trường mới nổi.

IV. Thách thức và triển vọng: Xanh hóa và trí tuệ là chìa khóa để đột phá

Mặc dù đà xuất khẩu mạnh mẽ, các doanh nghiệp container xây dựng Trung Quốc vẫn phải đối mặt với hai thách thức lớn: thứ nhất, biến động chi phí vận tải biển. Kể từ năm 2024, giá cước vận tải trên tuyến Bờ Tây Hoa Kỳ đã tăng 15% so với cùng kỳ năm trước, gây áp lực lên biên lợi nhuận của một số doanh nghiệp vừa và nhỏ; thứ hai, sự khác biệt về tiêu chuẩn kỹ thuật giữa các khu vực. Một số nước châu Âu có yêu cầu cao hơn về phòng cháy chữa cháy và cách âm trong xây dựng so với Trung Quốc, đòi hỏi các doanh nghiệp phải đầu tư thêm kinh phí để điều chỉnh các tiêu chuẩn.

Để ứng phó, ngành công nghiệp đang đẩy nhanh việc khám phá các hướng chuyển đổi. Một mặt, họ đang thúc đẩy "khả năng tái chế", chẳng hạn như phát triển các container mô-đun có thể tháo rời và cấu hình lại để giảm thiểu chất thải trong quá trình phá dỡ sau này. Mặt khác, họ đang tích hợp các công nghệ thông minh. Một số doanh nghiệp đã bắt đầu lắp đặt cảm biến IoT trong container để theo dõi nhiệt độ, độ ẩm và an toàn điện theo thời gian thực, cho phép khách hàng quản lý chúng từ xa thông qua ứng dụng di động.

Hiệp hội Công nghiệp Container Trung Quốc dự đoán rằng với nhu cầu toàn cầu liên tục tăng đối với "xây dựng nhanh" và "nhà ở ít carbon", xuất khẩu container xây dựng của Trung Quốc dự kiến sẽ vượt 1,2 triệu TEU vào năm 2024, tăng hơn 20% so với cùng kỳ năm trước. "Sức cạnh tranh của container xây dựng Trung Quốc về cơ bản nằm ở cạnh tranh về 'năng lực giải pháp'", ông Trương Thọ Quốc, Tổng Thư ký Hiệp hội, cho biết. Trong tương lai, hạng mục này có thể được tích hợp sâu rộng với năng lượng mặt trời, lưu trữ năng lượng và nhà lắp ghép, trở thành một tấm danh thiếp mới cho "cơ sở hạ tầng xanh toàn cầu".

Nhà container của Trung Quốc

II. Nâng cấp sản phẩm: Từ "Nhà ở tạm thời" lên "Không gian chất lượng cao"

III. Hiệu ứng cộng hưởng chuỗi công nghiệp: Trao quyền hai chiều bởi chính sách và doanh nghiệp

IV. Thách thức và triển vọng: Xanh hóa và trí tuệ là chìa khóa để đột phá